De kloof tussen winst op papier en geld in de bank: Waarom winstgevende bedrijven toch failliet gaan

De kloof tussen winst op papier en geld in de bank: Waarom winstgevende bedrijven toch failliet gaan

Het klinkt als een paradox: een bedrijf dat winstgevend is op papier, maar toch in financiële problemen komt of zelfs failliet gaat. Toch is dit een veel voorkomend fenomeen in het bedrijfsleven. In een recent gesprek met financieel expert Renato Ars werd dit pijnlijk duidelijk: "Boekhoudkundige winst is winst op papier. En dat is omzet minus kosten. En dan kijk je niet naar wat er daadwerkelijk op jouw bankrekening gebeurt."

Deze kloof tussen de cijfers op papier en de werkelijke liquiditeitspositie van een bedrijf kan fatale gevolgen hebben. In dit artikel duiken we dieper in waarom bedrijven met een gezonde winstmarge toch kopje onder kunnen gaan en hoe je dit kunt voorkomen.

Het verschil tussen winst en cashflow

Voordat we ingaan op de gevaren, is het belangrijk om het verschil tussen winst en cashflow te begrijpen. Winst is wat overblijft als je je kosten van je omzet aftrekt. Maar die omzet is niet hetzelfde als het geld dat daadwerkelijk op je bankrekening staat.

Zoals Renato Ars uitlegt: 

"Als je kijkt naar boekhoudkundige winst, dan ga je voorbij aan zaken die op de balans staan. Zoals een financiering die je nodig hebt, die je terug moet betalen. De rente die je erover moet betalen. De investeringen die gedaan moeten worden."

Een eenvoudig voorbeeld:

• Je verkoopt voor €100.000 aan producten in juni
• Je kosten voor deze producten bedragen €60.000
• Op papier heb je €40.000 winst gemaakt

Maar:

• Je klanten betalen pas in augustus (over 60 dagen)
• Je leveranciers moet je in juli betalen (over 30 dagen)
• Je hebt ondertussen je lopende kosten voor personeel, huur, etc.

Het resultaat? In juli heb je een liquiditeitstekort, ondanks de 'winst' die je in juni hebt gemaakt.

Vijf redenen waarom winstgevende bedrijven cashflow problemen krijgen

1. Lange betalingstermijnen en slecht debiteurenbeheer

Eén van de belangrijkste oorzaken van cashflow problemen is het verschil tussen het moment van leveren en het moment van betalen. Renato Ars schetst een herkenbaar beeld: "Ik denk dat 80 tot 90 procent van mijn klanten een bank speelt voor haar klanten. Ongeacht de branche waarin ze actief zijn."

Vooral in relaties met grote bedrijven kan dit problematisch worden. Een multinational die pas na 90 dagen betaalt, kan je cashflow ernstig verstoren. Wat op papier een droom contract lijkt, kan in werkelijkheid een nachtmerrie worden voor je liquiditeitspositie.

Een effectief debiteurenbeheer is daarom essentieel. Dit betekent niet alleen zorgen dat facturen op tijd worden verstuurd, maar ook dat er een goed systeem is voor het monitoren en opvolgen van betalingen. Renato adviseert: 

"Belangrijke taak daar is dat zeker je grotere klanten moet je een kredietlimiet geven. Dus hoeveel mogen zij openstaan voor zij een volgende bestelling plaatsen."

2. Groei die je bankrekening leegzuigt

Groei wordt vaak gezien als het ultieme doel voor ondernemers. Maar groei kan juist een grote belasting vormen voor je liquiditeitspositie. Zoals Renato uitlegt: 

"Als je groeit, dan moet je vooruit investeren. Want je zult voorraden misschien moeten aanleggen. Of je moet meer inkopen om meer producten te kunnen maken."

Dit betekent dat je eerst meer geld uitgeeft voordat er extra inkomsten binnenkomen. Deze voorfinanciering kan een zware last vormen, vooral als je niet beschikt over voldoende werkkapitaal of externe financiering.

3. Gebrek aan inzicht in werkelijke kosten en marges

Veel ondernemers sturen primair op omzet, zonder daarbij de werkelijke kosten en marges in beeld te hebben. "Ik zie bedrijven heel veel sturen op omzet. En op omzet sturen is heel leuk, maar omzet sturen betekent vaak dat je eerst moet investeren in nieuwe voorraad, in mensen om zoveel omzet te kunnen realiseren, voordat het zich gaat uitbetalen, letterlijk," aldus Renato.

Zonder een goed beeld van je kostprijs en marges, kun je niet bepalen of je activiteiten daadwerkelijk winstgevend zijn. Een product dat op papier winst oplevert, kan in werkelijkheid verliesgevend zijn als alle kosten worden meegerekend.

4. Afnemende kredietwaardigheid bij groei

Een paradoxaal aspect van groei is dat het je kredietwaardigheid onder druk kan zetten. Als je groeit, heb je vaak meer werkkapitaal nodig. Maar als je financiële ratio's verslechteren door de groei, kan dit je toegang tot krediet juist beperken.

Banken en andere financiers kijken niet alleen naar je winstcijfers, maar vooral naar je vermogen om aan je betalingsverplichtingen te voldoen. Een gezonde liquiditeitspositie is daarom essentieel voor je kredietwaardigheid.

Renato benadrukt het belang van een sterke cashpositie:

"Kijk, als een bedrijf groeit, zie je dus de cashflow dalen, de beschikbare cashruimte zie je dalen. En het gevolg daarvan is vaak dat de aansturing van het bedrijf, zowel in het management als in de strategie die het bedrijf volgt, niet meer eenduidig en helder is."

5. Onvoorziene uitgaven zonder buffer

Zelfs het meest zorgvuldige financiële plan kan worden verstoord door onvoorziene omstandigheden. Een belangrijke machine die kapot gaat, een grote klant die failliet gaat, of een onverwachte BTW-naheffing, zonder een financiële buffer kunnen dergelijke gebeurtenissen fataal zijn voor je liquiditeitspositie.

Hoe voorkom je dat je winstgevende bedrijf in cashflow problemen komt?

1. Creëer inzicht in je cashflow

De eerste stap naar het voorkomen van liquiditeitsproblemen is inzicht krijgen in je cashflow. Renato adviseert: 

"Wat ik altijd bedrijven adviseer is, maak eerst eens inzicht. Zorg dat je boekhouding erbij is. Dat je echt tot op de dag van vandaag of tot en met afgelopen maand bij bent in jouw administratie."

Dit inzicht stelt je in staat om snel te schakelen en problemen vroegtijdig te signaleren. Door regelmatig naar je cashflow te kijken, kun je anticiperen op periodes waarin je liquiditeitspositie onder druk komt te staan.

2. Implementeer een sterk debiteurenbeheer

Een effectief debiteurenbeheer is essentieel om je liquiditeitspositie gezond te houden. Dit omvat:

• Duidelijke betalingsvoorwaarden communiceren
• Kredietcontrole uitvoeren voor nieuwe klanten
• Proactief factureren en opvolgen
• Credit Limieten instellen voor grotere klanten
• Gebruik maken van automatische herinneringen
• Indien nodig, inschakelen van een incassobureau

Door actief je debiteuren te beheren, zorg je ervoor dat het geld dat je op papier hebt verdiend ook daadwerkelijk op je bankrekening komt.

3. Plan je groei zorgvuldig

Groei is goed, maar alleen als je die kunt financieren. Maak daarom een gedegen groeiplan dat rekening houdt met je liquiditeitspositie:

• Bereken hoeveel extra werkkapitaal je nodig hebt
• Zoek tijdig naar financieringsmogelijkheden
• Overweeg gefaseerde groei om de druk op je cashflow te beperken
• Kijk kritisch naar betalings- en leveringsvoorwaarden bij nieuwe klanten

Een weloverwogen groeiplan voorkomt dat succes omslaat in een cashflow probleem.

4. Bouw aan je kredietwaardigheid

Je kredietwaardigheid is een belangrijk vangnet voor momenten waarop je liquiditeitspositie onder druk staat. Besteed daarom aandacht aan factoren die je kredietwaardigheid versterken:

• Zorg voor een gezonde balansverhouding
• Bouw een positieve betalingshistorie op
• Wees transparant naar financiers over je plannen
• Lever tijdig en correcte financiële rapportages aan

Een goede kredietwaardigheid geeft je toegang tot financiering wanneer je die nodig hebt, en vaak tegen betere voorwaarden.

5. Creëer een financiële buffer

Een financiële buffer is essentieel om tegenslagen op te vangen. Renato adviseert om niet alle winst direct te herinvesteren of uit te keren, maar een deel te reserveren voor onvoorziene omstandigheden.

"Als een ondernemer zegt, ik ben er aan toe om mijn bedrijf te verkopen of over te dragen. Dan kijk ik eerst, ga ik goed gesprek met de ondernemer aan. Ook hier weer dat na inzicht van de cijfers, het plan makende. Hoe onafhankelijk is het bedrijf?" Dit inzicht in de cijfers en de weerbaarheid van het bedrijf is cruciaal.

6. Schakel tijdig professionele hulp in

Veel ondernemers wachten te lang met het inschakelen van hulp. Financiële problemen worden vaak pas zichtbaar als het al bijna te laat is. Schaam je niet om tijdig advies te vragen aan professionals zoals een financieel adviseur of accountant.

Zoals Renato het verwoordt: "Heel veel bedrijven niet groot genoeg voor een fulltime CFO of een fulltime strategisch financieel partner in het management team. Is ook helemaal niet nodig voor deze bedrijven. Maar het is wel belangrijk dat iemand meekijkt bij de ondernemer."

Praktische tools voor cashflow management

Om je liquiditeitspositie te monitoren en verbeteren, zijn er verschillende tools beschikbaar:

1. Cashflow forecast: Stel een prognose op van je verwachte inkomsten en uitgaven voor de komende 6-12 maanden.
2. Debiteuren-dashboard: Houd bij welke facturen openstaan en hoe lang, zodat je tijdig actie kunt ondernemen.
3. Werkkapitaal Analyse: Analyseer hoe je werkkapitaal is opgebouwd en waar mogelijkheden liggen voor optimalisatie.
4. Break-even analyse: Bereken hoeveel omzet je minimaal nodig hebt om je kosten te dekken.
5. Scenarioplanning: Stel verschillende scenario's op voor je cashflow, zodat je voorbereid bent op tegenvallers.

Conclusie: Winst is pas echt als het op je bankrekening staat

Winst op papier is mooi, maar het betaalt geen rekeningen. Alleen cash doet dat. Zoals Renato zo treffend opmerkt:

"Het is niet voor niets dat mijn bedrijf Cashflows heet. Niet Cashflows als in de zin van ik regel financieringen. Maar Cashflows in de zin van het moet stromen. Dus je geld moet stromen naar binnen en naar buiten. Maar vooral naar binnen natuurlijk wil je je bedrijf winstgevend neerzetten."

Door aandacht te besteden aan je liquiditeitspositie, een sterk debiteurenbeheer te implementeren en je kredietwaardigheid te versterken, kun je ervoor zorgen dat je winstgevende bedrijf niet alleen op papier succesvol is, maar ook in werkelijkheid financieel gezond blijft.

Wil je meer inzichten over hoe je jouw liquiditeitspositie kunt verbeteren en cashflow problemen kunt voorkomen? Luister dan naar de volledige Onruststokerz podcast aflevering met Renato Ars via Spotify, Youtube of Apple podcast, waarin hij dieper ingaat op het belang van financieel inzicht en effectief cashflow management.